Barcha sa'y-harakatlarga qaramay, dunyo 2030- yilga kelib aholi jon boshiga oziq-ovqat chiqindilari va oziq-ovqat yo'qotishlarini ikki baravar kamaytirish jadvalidan jiddiy orqada qolmoqda. COVID-19 pandemiyasi global ta'minot zanjirlarini buzish va iste'molchilarning xatti-harakatlarini o'zgartirish orqali iste'mol va ishlab chiqarish shakllariga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Mas'uliyatli iste'mol va ishlab chiqarish pandemiyadan keyingi tiklanishning ajralmas qismi bo'lishi kerak. Shu bilan birga, jahon iqtisodiyoti, shuningdek, tegishli salbiy oqibatlarni minimallashtirish bilan birga, resurslardan foydalanishning ijtimoiy-iqtisodiy foydasini maksimal darajada oshirish orqali iqtisodiy o'sishning resurslardan foydalanishga bog'liqligini kamaytirish jarayonini tezlashtirishi kerak.
12-maqsadga erishish uchun oqilona ishlab chiqarish usullariga o'tishga yordam beradigan va iqtisodiy o'sishning resurslardan foydalanishga bog'liqligini kamaytiradigan siyosatni amalga oshirish juda muhimdir.
2021- yilda butun dunyo bo'ylab fermer xo'jaliklarida yig'im-terimdan so'ng va transport, saqlash, ulgurji savdo va qayta ishlash jarayonida oziq-ovqat yo'qotishlari, odatda, mamlakatlarning tarkibiy kamchiliklari bilan izohlanadi, taxminan 13,2 foizni tashkil etdi, 2016-yilga nisbatan o'zgarmadi va ko‘zlangan maqsaddan uzoqda.
Global ma'lumotlar 2021- yilda qazib olinadigan yoqilg'i subsidiyalarining o'sishini ko'rsatdi, 2020- yilda qisqa muddatli pasayishdan so'ng, bu asosan energiya narxlarining pasayishi bilan bog'liq. 2021- yilda hukumatlar ko'mir, neft va gaz iste'molini subsidiyalash uchun taxminan 732 milliard dollar sarfladilar.
Yildan yilga aholi jon boshiga daromadlar, ish haqi va pensiyalarning o‘sish tendensiyasini kuzatish mumkin. Boshqa tomondan, ishlab chiqarish allaqachon cheklangan tabiiy resurslarni talab qiladigan turli xil mahsulotlarga talabning o‘sishi kuzatilmoqda. Shuningdek, bu chiqindilarning ko‘payishiga olib keladi.
O‘zbekiston har yili 35 miln.m3 maishiy chiqindilarni ishlab chiqaradi. Bu taxminan 254 ming vagon. Har bir O‘zbekiston fuqarosi har yili 165 kg. maishiy chiqindilarni chiqaradi. Axlat qutilarining o‘rtacha 25 foizi oziq-ovqat chiqindilari, 5-10 foizi – qog‘oz, 50 foizi – polimerlar, qolganlari – metall, to‘qimachilik mahsulotlari, rezina, shisha va boshqalar.
2017-2020-yillarda aholi jon boshiga xavflilik darajasi 1-3 sinfdagi ishlab chiqarishning zaharli chiqindilarini shakllanishi 0,7 foizdan 10,6 foizga oshdi. O‘z o‘rnida, shu yillarda qattiq maishiy chiqindilarni qayta ishlash darajasi 9 foizdan 21,9 foizga ko‘tarildi.
Qattiq chiqindilarni boshqarish tizimlari hozirgi talabni qondirish uchun yetarli darajada jihozlanmagan. Toshkentdan tashqarida faqat oddiy chiqindilarni boshqarish tizimlari ishlaydi, to‘plangan axlat shunchaki qishloq tashqarisidagi ochiq poligonga tashlanadi.
Milliy vazifalar
12.1-vazifa. Iste’mol va ishlab chiqarishning oqilona modellaridan foydalanishga o‘tish bo‘yicha o‘n yillik harakatlar strategiyasini amalga oshirish.
12.4-vazifa. 2030- yilgacha, kelishilgan xalqaro tamoyillarga muvofiq, kimyoviy moddalar va barcha chiqindilardan ularning butun hayotiy sikli davomida ekologik jihatdan oqilona foydalanishga erishish hamda ularning odamlarga va atrof-muhitga salbiy ta’sirini eng kam darajaga yetkazish uchun havoga, suvga va tuproqqa tushishini 2030- yilgacha ikki baravarga qisqartirish.
12.5-vazifa. 2030- yilgacha chiqindilar hosil bo‘lishining oldini olish, qayta ishlash va takroriy foydalanish bo‘yicha choralarni qabul qilish orqali ularning hajmini 2030- yilgacha ikki baravarga qisqartirish.
12.6-vazifa. Korxonalarga, ayniqsa, yirik korxonalarga, ishlab chiqarishning barqaror usullarini qo‘llash va o‘z hisobotlarida resurslardan samarali foydalanish to‘g‘risidagi ma’lumotlarni aks ettirishni tavsiya qilish.
12.7-vazifa. Davlat xaridlarini amalga oshirish davomida ekologik standartlarning qo‘llanishini kengaytirish.
12.8-vazifa. 2030- yilgacha aholini barqaror rivojlanish va tabiat bilan uyg‘un turmush tarzi haqida tegishli ma’lumot bilan ta’minlash.
12.b-vazifa. Ish o‘rinlarini tashkil etish, mahalliy madaniyat va mahalliy mahsulotlarni ishlab chiqarishga ko‘maklashuvchi barqaror turizm tomonidan barqaror rivojlanishga ko‘rsatiladigan ta’sir monitoringining vositalarini ishlab chiqish va joriy etish.
12.c-vazifa. Qazilma yoqilg‘ining behuda sarflanishiga olib keladigan samarasiz foydalanishga subsidiyalar ajratishni – milliy shart-sharoitlarni hisobga olgan holda bozor nomutanosibliklarini, jumladan, soliqqa tortish tizimini isloh qilish orqali bartaraf etish va ular mavjud bo‘lgan joylarda zararli subsidiyalardan asta-sekin voz kechish, bunda ularning ekologik oqibatlari hisobini yuritish, ayni paytda aholining muhtoj va ijtimoiy zaif qatlamlari manfaatlarini himoya qilish uchun ular rivojlanishi natijasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan salbiy oqibatlarni eng kam darajaga keltirish orqali optimallashtirish.
Milliy ko'rsatkichlar
| № | MILLIY KO'RSATKICHLAR | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| 1 | Indikator 12.4.1. Xavfli va boshqa kimyoviy moddalar va chiqindilar bo‘yicha xalqaro ko‘p tomonlama ekologik bitimlarning mavjudligi hamda ularga asosan har bir kelishuv talablariga muvofiq ma’lumotlarni taqdim etish bo‘yicha majburiyatlar bajarilishi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 44,4 | 44,4 | 44,4 | 46,70 | 46,7 |
| 2 | Indikator 12.4.2.1. Aholi jon boshiga xavflilik darajasi 1-3 sinfdagi ishlab chiqarishning zaharli chiqindilarini shakllanishi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,8 | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 13,7 | 13,1 | 10,6 | 8,5 | 0,8 | 0,9 |
| 3 | Indikator 12.4.2.2. Umumiy hosil bo‘lgan xavflilik darajasi 1-3 sinfdagi ishlab chiqarish chiqindilari hajmidagi zararsizlantirilgan 1-3 sinfdagi ishlab chiqarish chiqindilarining ulushi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 11,2 | 8,1 | 11,6 | 9,8 | 0,12 | 0,2 | 0,2 | 0,29 | 7,6 | 2,7 |
| 4 | Indikator 12.5.1. Chiqindilarni qayta ishlash milliy darajasi, qayta ishlangan materiallarning og‘irligi tonnada. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 631 360 | 1 370 100 | 1 399 934 | 1 025 926 | 1 698 161 | 2 200 000 | 2 619 000 |
| 5 | Indikator 12.b.1.1. Turistik xizmatlarning eksportdagi ulushi (foizda). 9) | 1,0 | 0,7 | 0,7 | 0,7 | 0,6 | 0,4 | 0,4 | 0,6 | 0,5 | 0,8 | 2,1 | 2,3 | 4,2 | 7,8 | 7,8 | 9,5 | 10,4 | 4,4 | 7,4 | 7,5 | 1,7 | 2,5 | 8,3 | 8,6 |
1) alohida yillar bo'yicha ma'lumotlar qayta hisoblangan
