Dunyoda iqlim o‘zgarishi keskin ta’sirini boshdan kechiradigan biron bir mamlakat yo‘q. Issiqxona gazlari emissiyasi o‘sishda davom etmoqda va 1990-yildagi ko‘rsatkichdan 50 foizdan oshib ketdi. Bundan tashqari, iqlimning global isishi bizning iqlim tizimimizda uzoq muddatli o‘zgarishlarga olib keladi va shu bilan qaytarilmas oqibatlar kelib chiqadi.

Haroratning o‘zgarishi, dengiz sathining ko‘tarilishi, qishda g‘ayritabiiy isish davrlari, yozda sovuqlar, issiqlik to‘lqinlari, haftalik kuchli yomg‘ir, qurg‘oqchilik, suv toshqini, o‘simlik va hayvonlar turlarining yo‘q bo‘lib ketishi iqlim o‘zgarishi ta’sirining ba’zi omillaridir. Bu inson hayotining deyarli barcha sohalariga – xo‘jaliklarga, iqtisodiyotga, sog‘liqqa ta’sir qiladi. Bu muammo hamma uchun – kichik dehqondan tortib, biznesmengacha, ayniqsa aholining kam ta’minlangan va himoyasiz qatlamlariga, shuningdek ayollar, bolalar va qariyalarga ta’sir qiladi.

Tsunami, tropik siklonlar va toshqinlardan yillik yo‘qotishlar yuzlab milliard dollarni tashkil etadi.

Iqlim o‘zgarishiga moslashish uchun ko‘proq himoyasiz hududlar, dengizga chiqish imkoniyati bo‘lmagan mamlakatlar va orol davlatlariga yordam berish bilan birga iqlim falokatlarining xavfini kamaytirish bo‘yicha sa’y-harakatlarni amalga oshirish kerak. Dunyo bo‘ylab o‘rtacha haroratning Selsiy bo‘yicha 2 darajagacha ko‘tarilishini cheklash kerak, bu siyosiy iroda va keng ko‘lamli texnologik choralarni talab qiladi.

Iqlim o‘zgarishini to‘xtatish mumkin emas, ammo uning salbiy ta’sirini kamaytirish mumkin. 2030-yilga qadar iqlim o‘zgarishi sababli iqtisodiy yo‘qotishlar global YaIMning 3,2 foiz miqdorida o‘lchanadi. Iqlim o‘zgarishiga qarshi kurash choralari qo‘shimcha ish joylarini yaratadi va farovonlik darajasini oshiradi.

O‘zbekiston iqlim o‘zgarishi xavfi yuqori bo‘lgan davlatlar qatoriga kiradi. 1880-yildan boshlab mamlakatda o‘rtacha yillik harorat Selsiy bo‘yicha 1,6 darajaga oshdi (13,2dan 14,8 darajagacha), bu sayyoradagi o‘rtacha o‘sish sur’atlaridan oshib ketdi. 2030-2050-yillarda Markaziy Osiyo mintaqasida havo harorati yana 1,5-3 darajaga ko‘tarilishi mumkinligi taxmin qilinmoqda. Bu yerda havo haroratining eng katta o‘sishi Orol dengizi mintaqasida kutilmoqda, chunki Orol dengizining qurishi tufayli o‘ziga xos mahalliy iqlim o‘zgarishlari ham sodir bo‘ladi.

Ushbu jarayon natijasida yuzaga kelgan iqlim o‘zgarishi va tabiiy ofatlar oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash, aholining farovonligini oshirish va qishloq xo‘jaligining YaIMdagi ulushi yuqori bo‘lgan O‘zbekistonning rivojlanishi uchun ma’lum xavflarni uyg‘otadi.

Harorat sharoitining keskin o‘zgarishi, suv resurslarining pasayishi, tabiiy ofatlarning ko‘payishi va qishloq xo‘jaligining mahsuldorligi pasayishi mintaqamizning barqaror rivojlanishi uchun jiddiy xavf hisoblanadi. Iqlim o‘zgarishi ta’siri nomutanosib ravishda eng zaiflarga ta’sir qiladi

Aholining uchdan bir qismi tabiiy gidrometeorologik ofatlar (qurg‘oqchilik, sel, ko‘chkilar, toshqinlar,qor, ko‘chkilar, sovuqlar, chang bo‘ronlari, issiqlik to‘lqinlari) hududlarida istiqomat qiladi, bu yerda yog‘ingarchilik, harorat va bug‘lanish tufayli vaziyat yomonlashishi mumkin. Ushbu muammolar har yili jiddiy ijtimoiy-iqtisodiy muammolarga, odamlarning ichki migratsiyasiga olib keladi, infratuzilmani buzadi va qishloq xo‘jaligida suv bilan ta’minlanishni pasaytiradi (qishloq xo‘jaligining 90 foizi sun’iy ravishda sug‘oriladi).

O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining O‘zbekiston Respublikasi aholisi va hududlarini favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo‘yicha 2020-yilda bajarilgan tadbirlar to‘g‘risidagi hisobotida 2020-yilda respublika hududida 53ta tabiiy favqulodda vaziyatlar qayd etilgan.

Tabiiy ofatlar natijasida YaIMga nisbatan bevosita iqtisodiy yo‘qotishlar 0,024 foizni tashkil etdi. O‘zbekistonning atmosferaga CO2 chiqindilarining global hajmdagi ulushi 2018-yilda 0,27 foizdan 2019-yilda 0,25 foizgacha kamaydi.

Milliy vazifalar

13.2-vazifa. Iqlim o‘zgarishiga qarshi-ta’sir choralarini milliy darajada siyosatga, strategiyaga va rejalashtirishga kiritish.

13.3-vazifa. Odamlar va muassasalar, tashkilot va korxonalarning iqlim o‘zgarishi oqibatlarining oldini olish, ularga moslashish va xavfli iqlim hodisalarining tavakkalchiligidan erta ogohlantirish bo‘yicha xabardorligini oshirish, ma’lumotlarning tarqatilishini hamda imkoniyatlarini yaxshilash.

Milliy ko'rsatkichlar

Yuklab olish (XLS, 90 КВ)