17-maqsadga erishishdagi taraqqiyotni so‘zsiz deb atash mumkin emas. Bir tomondan, rivojlanishga ko‘maklashish, pul o‘tkazmalari va texnologiyalardan foydalanish kabi sohalarda ma'lum yutuqlarga erishildi. Shu bilan birga, rivojlanishni moliyalashtirish uchun resurslarni safarbar qilish, ayniqsa, past daromadli mamlakatlarda asosiy muammo bo‘lib qolmoqda. Ko‘pgina rivojlanayotgan mamlakatlar rekord darajadagi inflyatsiya, foiz stavkalarining oshishi va qarz yuklari tahdidi, raqobatdosh ustuvorliklar va cheklangan moliyaviy maydon bilan kurashmoqda.
130 mamlakatdan olingan 2021- yilgi maʼlumotlarga koʻra, davlat daromadlari YaIMning oʻrtacha 33 foizini tashkil qilgan. Bundan tashqari, umumiy soliq yuki yoki soliq tushumlari rivojlangan mamlakatlarda YaIMning o‘rtacha 26 foizini, rivojlanayotgan bozor va rivojlanayotgan mamlakatlarda esa YaIMning 17 foizini tashkil etdi.
2022- yilda rivojlanish uchun rasmiy yordam sof oqimlari 206 milliard dollarni (joriy narxlarda) tashkil etdi, bu 2021- yilga nisbatan 15,3 foizga ko‘p.
2022- yilda dunyo aholisining taxminan 66 foizi (5,3 milliard kishi) internetdan foydalangan bo‘lsa, 2015- yilda bu ko‘rsatkich 40 foiz (3 milliard kishi) bo‘lgan. 2022- yilda dunyo bo‘ylab internet foydalanuvchilari orasida erkaklar soni ayollardan 259 millionga ko‘p bo‘lgan.
O‘zbekiston Barqaror rivojlanish maqsadlarini amalga oshirishda faol ishtirok etmoqda. BMT agentliklari 1993-yildan buyon mamlakatni rivojlantirish dasturlarini amalga oshirishda hukumatga yordam berib kelmoqda. 1992-yildan beri BMT tizimi ko‘rsatgan moliyaviy yordamining umumiy hajmi qariyb 471 million AQSh dollarini tashkil etdi. Ushbu moliyaviy ko‘mak boshqa mamlakatlarning ilg‘or tajribalarini O‘zbekistonni rivojlantirishga yo‘naltirishda namoyon bo‘ldi.
Barqaror rivojlanish maqsadlari respublika uchun alohida ahamiyatga ega, chunki Birlashgan Millatlar Tashkiloti tarixida birinchi marta keng qamrovli global maslahatlashuv jarayonida 2030-yilgacha rivojlanishning yagona ko‘rinishi ishlab chiqilgan. Ushbu dastur Birlashgan Millatlar Tashkilotiga a’zo bo‘lgan 193-davlat tomonidan ma’qullangan va, shuningdek, 2030-yilgacha dunyoning umumiy tasavvurini ifodalaydi. BRMning g‘oyasi shundan iboratki, iqtisodiy taraqqiyot ijtimoiy himoyani takomillashtirish va ijtimoiy himoyaga muhtoj guruhlarni rivojlanish jarayoniga jalb qilish bilan uzviy bog‘liq bo‘lishi kerak.
Umuman olganda, O‘zbekistonda ko‘llanilayotgan islohotlarning izchil amalga oshirilishi, 2030-yilgacha barqaror rivojlanish dasturida belgilangan maqsadlarga muvaffaqiyatli erishishga, shuningdek, aholi farovonligini oshirishga va mamlakatdagi dolzarb ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni hal qilishga xizmat qilishi kerak.
Milliy vazifalar
17.1-vazifa. Ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarning talab qilinadigan darajasini ta’minlash uchun ichki va tashqi manbalar resurslarining safarbar etilishini kuchaytirish.
17.3-vazifa. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish dasturlarini amalga oshirish uchun tashqi manbalardan qo‘shimcha moliyaviy resurslarni safarbar etish.
17.4-vazifa. Davlat qarzdorligi darajasini mamlakatning moliyaviy-iqtisodiy holati barqarorligini ta’minlaydigan darajada ushlab turish.
17.6-vazifa. Fan, texnika va innovatsiyalar sohalarida xalqaro hamkorlikni kengaytirish, tuzilmalar islohotlarini kuchaytirish yo‘lida o‘zaro bilim almashinuvini rag‘batlantirish.
17.8-vazifa. 2030- yilgacha texnologiyalar banki va fan, texnologiyalar va innovatsiyalarni rivojlantirish mexanizmining to‘liq ko‘lamda amal qilishini ta’minlash hamda yuqori samarali texnologiyalar, xususan, axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishni kengaytirish.
17.13-vazifa. Global makroiqtisodiy barqarorlikni, jumladan, siyosatni muvofiqlashtirish va siyosatning izchilligini ta’minlash orqali, kuchaytirish.
17.14-vazifa. Qabul qilinayotgan qarorlar, ishlab chiqilayotgan va amalga oshirilayotgan strategiyalar hamda dasturlarga barqaror rivojlanish tamoyillarini integratsiya qilishning uzoq muddatli mexanizmlarini shakllantirish.
17.17-vazifa. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish dasturlarini amalga oshirishda davlat bilan xususiy sektor, fuqarolik jamiyati tashkilotlari o‘rtasidagi samarali sheriklikni rag‘batlantirish.
17.18-vazifa. 2025- yilgacha daromadlar darajasi, jinsi, yoshi, irqi, millati, fuqaroligi, ijtimoiy maqomi, geografik joylashuvi va milliy sharoitlarni hisobga olgan holda, ahamiyatli bo‘lgan boshqa xususiyatlar bo‘yicha taqsimlangan yuqori sifatli, dolzarb va ishonchli ma’lumotlardan foydalanish imkoniyatini jiddiy ravishda ko‘paytirish.
17.19-vazifa. Hozirgi tashabbuslarga asoslangan holda, 2030- yilgacha yalpi ichki mahsulot ko‘rsatkichiga qo‘shimcha tarzda barqaror rivojlanish sohasida taraqqiyotni o‘lchash bo‘yicha boshqa o‘lchov ko‘rsatkichlarini ishlab chiqish, statistika sohasidagi salohiyatni oshirish.
Milliy ko'rsatkichlar
№ | MILLIY KO'RSATKICHLAR | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
1 | Indikator 17.1.1. Davlat daromadlarining umumiy hajmini YAIMga foizdagi nisbati, manbalar bo‘yicha. 4) | 27,9 | 25,7 | 25,0 | 23,8 | 22,4 | 21,6 | 20,7 | 18,0 | 15,2 | 14,0 | 17,2 | 16,5 | 16,7 | 17,1 | 17,0 | 16,5 | 16,1 | 15,6 | 18,6 | 21,2 | 22,1 | 22,4 | 22,7 | 22,0 |
2 | Indikator 17.1.2. Ichki soliqlar hisobidan moliyalashtiriladigan milliy budjetning ulushi. 4) | - | - | - | - | - | - | - | 82,0 | 82,7 | 77,7 | 79,0 | 79,8 | 77,8 | 75,5 | 73,7 | 75,4 | 76,6 | 76,0 | 68,5 | 74,3 | 77,9 | 67,2 | 73,6 | 81,2 |
3 | Indikator 17.3.1. Yalpi milliy daromadga nisbatan to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar, rivojlanish va Janub-Janub hamkorligi uchun rasmiy yordam orqali kelib tushgan mablag‘larining ulushi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 10,0 | 11,1 | 11,9 | 22,4 |
4 | Indikator 17.3.2. Pul o‘tkazmalari hajmining (AQSH dollarida) YAIMga foizdagi nisbati. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 6,9 | 11,8 | 14,9 | 14,6 | 12,3 | 14,0 | 21,6 | 15,3 |
5 | Indikator 17.4.1. Tovarlar va xizmatlar eksportidan tushadigan tushumlar hisobidan tashqi qarzga xizmat ko‘rsatishga sarflanadigan mablag‘ ulushi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 2,1 | 2,5 | 3,1 | 3,6 | 3,7 | 4,0 | 4,2 | 7,0 | 8,1 | 8,4 | 11,5 |
6 | Indikator 17.6.1. Keng polosali Internetning statsionar abonentlari soni, tezlik bo‘yicha: | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,5 | 0,7 | 0,8 | 0,9 | 0,9 | 1,2 | 1,5 | 1,6 | 1,5 | 1,9 | 2,2 | 3,2 | 4,2 | 5,2 | 6,1 |
a) 256 kbit/sek. dan 2 Mbit/sek. gacha; | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,1 | 0,1 | 0,04 | 0,2 | 0,0 | |
b) 2 Mbit/sek. dan 10 Mbit/sek. gacha; | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1,8 | 2,4 | 1,7 | 1,2 | 0,8 | |
c) 10 Mbit/sek. dan 30 Mbit/sek. gacha; | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,2 | 0,6 | 2,1 | 2,6 | 3,4 | |
d) 30 Mbit/sek. dan 100 Mbit/sek. gacha; | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,05 | 0,1 | 0,3 | 0,8 | 1,0 | |
e) 100 Mbit/sek. dan yuqori. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0,01 | 0,01 | 0,06 | 0,3 | 0,9 | |
7 | Indikator 17.8.1. Internetdan foydalanuvchi aholining ulushi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 48,7 | 55,2 | 70,4 | 71,1 | 76,6 | 83,9 | 89,0 |
8 | Indikator 17.13.1. Asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning yagona to‘plami: 9) | ||||||||||||||||||||||||
a) YаIM hajmi, mlrd so‘mda; | 3 255,6 | 4 925,3 | 7 450,2 | 9 844,0 | 12 261,0 | 15 923,4 | 21 124,9 | 28 190,0 | 38 969,8 | 49 375,6 | 78 936,6 | 103 232,6 | 127 590,2 | 153 311,3 | 186 829,5 | 221 350,9 | 255 421,9 | 356 453,8 | 473 652,8 | 594 659,6 | 668 038,0 | 820 536,6 | 995 573,1 | 1 192 162,5 | |
b) YаIMning o‘sish sur’ati, o‘tgan yilga nisbatan foizda; | 3,8 | 4,2 | 4,0 | 4,2 | 7,4 | 7,0 | 7,5 | 9,5 | 9,0 | 8,1 | 7,1 | 7,5 | 7,1 | 7,3 | 6,9 | 7,2 | 5,9 | 4,4 | 5,6 | 6,8 | 1,6 | 8,0 | 6,0 | 6,3 | |
c) aholi jon boshiga YаIM, ming so‘m; | 132,1 | 197,3 | 294,8 | 385,0 | 474,0 | 608,5 | 797,5 | 1 049,2 | 1 427,3 | 1 778,2 | 2 763,7 | 3 518,6 | 4 285,2 | 5 069,3 | 6 074,2 | 7 072,2 | 8 020,1 | 9 802,1 | 14 372,2 | 17 708,5 | 19 515,0 | 23 500,9 | 27 927,8 | 32 740,6 | |
d) o‘zbek so‘mining AQSh dollariga nisbatan xarid qobiliyati pariteti bo‘yicha: | |||||||||||||||||||||||||
jami, mlrd AQSh dollarida; 20) | 65,6 | 69,8 | 73,8 | 78,3 | 86,4 | 95,3 | 105,5 | 118,6 | 131,8 | 143,5 | 156,3 | 171,5 | 180,5 | 190,6 | 199,8 | 209,1 | 216,5 | 221,6 | 237,0 | 252,3 | 257,3 | 285,0 | 322,3 | 354,1 | |
aholi jon boshiga, AQSh dollarida. | 2 662 | 2 798 | 2 919 | 3 063 | 3 341 | 3 642 | 3 983 | 4 414 | 4 828 | 5 169 | 5 471 | 5 845 | 6 062 | 6 303 | 6 495 | 6 680 | 6 797 | 6 841 | 7 193 | 7 514 | 7 516 | 8 162 | 9 042 | 9 725 | |
9 | Indikator 17.17.1. Infratuzilma sohasida davlat-xususiy sheriklikka ajratilgan mablag‘lar, mln AQSh dollarida. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 18,45 | 17,82 | - |
10 | Indikator 17.18.1. Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishni kuzatib borish uchun statistika samaradorligi ko‘rsatkichi (statistika samaradorligi indeksi), indeks/dunyo mamlakatlari reytingidagi o‘rni. 20) | - | - | - | - | 57,8/87 | 60,0/92 | 57,8/100 | 57,8/101 | 61,1/87 | 57,8/100 | 61,1/91 | 61,1/97 | 57,8/105 | 57,8/103 | 54,4/114 | 51,1/123 | 38,7/143 | 44,6/143 | 51,2/134 | 54,9/117 | 65,5/83 | 70,0/90 | 72,9/80 | 72,8/78 |
11 | Indikator 17.18.2. Rasmiy statistikaning asosiy tamoyillariga muvofiq keladigan milliy statistika qonunchiligining mavjudligi. | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud |
12 | Indikator 17.18.3. To‘liq moliyalashtiriladigan va amalga oshiriladigan milliy statistik rejaning mavjudligi, moliyalashtirish manbalari bo‘yicha. | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud | Mavjud |
4) Yalpi ichki mahsulot hajmi 2010-2020 yillar uchun qayta baholab chiqilganligi sababli ma’lumotlar qayta hisoblangan
9) Alohida yillar bo‘yicha ma’lumotlar qayta hisoblangan
20) 2004-2015- yillarda Indikator "Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishni kuzatib borish uchun statistika salohiyati ko‘rsatkichi (statistika salohiyati indeksi)" deb yuritilgan. Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra.